Τη ΚΔ΄ (24η) του Αυγούστου, ο Άγιος Νέος Ιερομάρτυς και Ισαπόστολος ΚΟΣΜΑΣ, ο εν Αλβανία μαρτυρήσας κατά το έτος αψοθ΄ (1779) αγχόνη τελειούται.

Κοσμάς ο Άγιος Ιερομάρτυς και Ισαπόστολος, ο αληθώς άνθρωπος του Θεού, διδάσκαλος και κήρυξ του θείου Ευαγγελίου, κατήγετο από το μικρόν χωρίον της Αιτωλίας το ονομαζόμενον Μέγα Δένδρον. Ήτο υιός γονέων ευσεβών, παρά των οποίων ανετράφη και εξεπαιδεύθη εις τα γράμματα εν νουθεσία Κυρίου, κατά τον θείον Απόστολον. Όταν δε ήλθεν εις ηλικίαν περίπου είκοσιν ετών, ήρχισε να διδάσκεται από τον Ιεροδιάκονον Ανανίαν, τον καλούμενον Δερβισάνον. Επειδή όμως κατά τους χρόνους εκείνους ήρχισε να ακμάζη και να φημίζεται μεγάλως και το σχολείον του Βατοπαιδίου εις το Άγιον Όρος, μετέβη εκεί, ίνα φοιτήση εις τούτο με άλλους αρκετούς συμπατριώτας του. Εκεί συνεπλήρωσε την μάθησιν υπό διδάσκαλον τον Παναγιώτην Παλαμάν. Μετά δε ταύτα εδιδάχθη και την Λογικήν από τον εκ Μετσόβου διδάσκαλον Νικόλαον Τζαρτζούλιον, όστις ήτο εκεί σχολάρχης μετά τον σοφώτατον Ευγένιον. Ήτο δε ούτος ο Ιερομάρτυς Κοσμάς ακόμη τότε λαϊκός, καλούμενος Κώνστας. Αλλά αν και το σχήμα των λαϊκών έφερεν, εφαίνετο σεμνός, ως να έφερε το μοναχικόν σχήμα και κατά πάντα τρόπον ηγωνίζετο και ήσκει εαυτόν έως της τελειότητος.