Οσιομάρτυς Κοσμάς ο Πρώτος ο Βατοπαιδινός (+1280) υπό των λατινοφρόνων απηγχονισθείς

Τη Ε΄ (5η) του Δεκεμβρίου οι Άγιοι Οσιομάρτυρες οι εν τοις κελλίοις του Άθω κατοικούντες, οι τους λατινόφρονας ελέγξαντες, τον βασιλέα, φημί, Μιχαήλ και τον Πατριάρχην Βέκκον, ων ο μεν πρώτος απηγχονίσθη, οι δε λοιποί ξίφει ετελειώθησαν.

Οσιομάρτυς Κοσμάς ο Πρώτος ο Βατοπαιδινός (+1280)

Κατά την αναφερθείσα επίσκεψη των Ενωτικών λατινοφρόνων έκτος των Βατοπαιδινών μαρτύρησαν μοναχοί των ιερών μονών Ιβήρων, Ζωγράφου και Ξενοφώντος. Κατά μία παράδοση ο ίδιος ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Η΄ ο Παλαιολόγος ηγείτο στρατιωτικής ομάδος. «Κατέλαβε την των Καραιών κελλιωτικήν λαύραν, ένθα και το του Όρους πρωτείον ίδρυται· ο δε πρωτεύων και οι συν αυτώ αντέστησαν αυτώ γενναίως, τοις προλαβούσιν ομοίως ελέγχοντες· ο δε βασιλεύς εις οργήν κινηθείς, εκέλευσε πάντας αυτούς μαχαίρας έργον γενέσθαι, και ούτως ετελειώθησαν οι άγιοι ομολογηταί την δε εκκλησίαν αυτών πυρπολήσας, και τα των μοναχών σκηνώματα ληϊσάμενος…».

Τη Ε΄ (5η) του Δεκεμβρίου, μνήμη του Οσίου Πατρός ημών ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ

του εις το Κελλίον των Αρχαγγέλων το καλούμενον Ιάγαρις, κείμενον κατά τας Καρεάς του Άθω, ασκήσαντος εν έτει αυο΄ (1470).

Νεκτάριος ο θείος Πατήρ ημών ούτος πατρίδα είχε το Μοναστήριον, πόλιν της Μακεδονίας ανήκουσαν νυν εις τους Γιουγκοσλάβους και καλουμένην υπ΄ αυτών Βιτώλια. Οι γονείς δε τούτου ήσαν ευσεβείς και δίκαιοι ενώπιον του Θεού· δια τούτο, όταν οι Αγαρηνοί έμελλον να αιχμαλωτίσουν τον τόπον αυτόν, η μήτηρ τού Οσίου, ευρισκομένη έξω εις το αλώνιόν των, είδεν εν οράματι την πανάχραντον Θεοτόκον, ήτις την προσέταξε να λάβη τον άνδρα και τα τέκνα της και να φύγουν το ταχύτερον από την χώραν εκείνην, να κρυφθούν δε εις μέρος ασφαλές, διότι μέλλει να την καταλάβουν οι Αγαρηνοί. Αφού λοιπόν εξύπνησε, τρέχει παρευθύς εις τον οίκον των και φανερώνει εις τον σύζυγόν της το όραμα, λαβόντες δε τα τέκνα των έφυγον από την χώραν και εκρύφθησαν εις τι μέρος, το οποίον ενόμιζον πλέον ασφαλέστερον.

Τη Ε΄ (5η) του Δεκεμβρίου, μνήμη του Αγίου Μάρτυρος ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

Αναστάσιος ο Άγιος του Χριστού Μάρτυς, βλέπων κάποτε τους Αγίους Μάρτυρας του Χριστού να τιμωρώνται υπό των ειδωλολατρών και να κατακόπτωνται εις όλα τα μέλη του σώματός των δια την πίστιν και ομολογίαν του Χριστού, έλαβε θείον ζήλον εις την καρδίαν του, διότι ως Χριστιανός όπου ήτο συνελογίζετο και τα άρρητα εκείνα αγαθά, τα οποία είναι ητοιμασμένα δια τους Μάρτυρας.

Τη Ε΄ (5η) του Δεκεμβρίου, μνήμη του Οσίου Πατρός ημών ΣΑΒΒΑ του Ηγιασμένου.

Σάββας ο μέγας την αρετήν και θαυμάσιος Πατήρ ημών, κατήγετο από την χώραν των Καππαδοκών εκ του χωρίου του καλουμένου Μουταλάσκη, εις το οποίον και εγεννήθη εν έτει υλθ΄ (439), από γονείς ευσεβείς και περιφανείς, οίτινες εκαλούντο ο μεν πατήρ Ιωάννης, η δε μήτηρ Σοφία. Όταν δε ο παις έγινεν ετών πέντε, απήλθον οι γονείς του εις την Αλεξάνδρειαν δι΄ αναγκαίαν της στρατείας υπόθεσιν, διότι ο πατήρ του ήτο στρατευμένος, αυτόν δε αφήκαν με όλην την περιουσίαν των εις τον αδελφόν του πατρός του, Ερμείαν ονόματι, δια να μανθάνη γράμματα, εις περίπτωσιν δε θανάτου των γονέων του, να μείνη ο Σάββας κληρονόμος εις την περιουσίαν των.