ΚΑΙ ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΞΩ…

«Ουδέ καίουσι λύχνον και τιθέασιν αυτόν υπό το μόδιον, αλλ’ επί την λυχνίαν, και λάμπει πάσι τοις εν τη οικία». Ο Κύριος.

Ο Χριστιανισμός, ο Ορθόδοξος, δεν είναι μόνον εσωστρέφεια. Είναι και εξωστρέφεια. Ούτε μόνον εξωστρέφεια. Αλλά και εξωστρέφεια. Βαθύτατον αίτημά του, είναι το προς τα έσω βύθισμα του νου. Η αναγκαιότης εστιάσεως των νοητικών δυνάμεων, υπό την στέγην της καρδίας, εκφράζεται με αγωνιώδεις τόνους, που απηχούν δια μέσου της ιστορίας της ανθρωπίνης ψυχής. Αισθανόμεθα βαθυστένακτον πόνον να επιστρέψωμεν εις εαυτούς, να γνωρίσωμεν την θαλπωρήν της εστίας μας, να χαρώμεν τους θησαυρούς μας, να κλαύσωμεν δι’ ό,τι δεν έχομεν. Η ευγένεια της υπάρξεώς μας ευρίσκεται εντός μας. «Εντός υμών εστιν η βασιλεία των ουρανών». Τότε αποκτώμεν συνείδησιν της υπάρξεώς μας, όταν αγαπήσωμεν τον εαυτόν μας. Το μέγιστον και δυσεπίτευκτον πράγμα είναι να εισέλθωμεν εις τον μυστικόν νυμφώνα της ψυχής μας. Eίναι ανεκφράστως θλιβερόν το ότι παρά τους μόχθους μας δεν το επιτυγχάνομεν. Αλλ’ είναι και αυτόχρημα τραγικόν, το ότι το αγνοούμεν. Και ενώ συνεχόμεθα από τον πόθον της λυτρώσεως, όμως αγνοούμεν ότι «εγγύς εστι το ρήμα», πλησίον μας ευρίσκεται η πηγή. Αγωνιζόμεθα να εκπληρώσωμεν την εντολήν της αγάπης δια της εξωτερικής ενότητος, και μας διαφεύγει ο εσωτερικός διχασμός της ψυχής. Η πλάνη της κλασσικής φιλοσοφίας συνίστατο, εις το ότι ανεζήτει την αλήθειαν έξωθεν. Ο Χριστιανισμός υπέδειξεν, ότι έξω ευρίσκεται ο κόσμος των αισθήσεων· εντός ημών ο Θεός. Ο Χριστός κατοικεί εν ταις καρδίαις ημών, «εν ω εισί πάντες οι θησαυροί της σοφίας και της γνώσεως απόκρυφοι», βοά ο Απόστολος Παύλος. Και ο Κύριος· «εάν τις αγαπά με, τον λόγον μου τηρήσει, και ο πατήρ μου αγαπήσει αυτόν, και προς αυτόν ελευσόμεθα και μονήν παρ’ αυτώ ποιήσομεν». Εντός ημών, λοιπόν, είναι ο Θεός, και ημείς. Δι’ «ημών» μόνον, αναβαίνομεν προς τον Πατέρα· δια του εσωτέρου είναι μας, του πνευματικού ανθρώπου. Ιδού πως ηνούτο με τον Θεόν, ο Μέγας Βασίλειος: «Νους μη σκεδαννύμενος επί τα έξω, μηδέ υπό των αισθητηρίων διαχεόμενος, επάνεισι μεν προς εαυτόν, δι’ εαυτού δε προς την του Θεού έννοιαν αναβαίνει, κακείνω τω κάλλει περιλαμπόμενός τε και ελλαμπόμενος, και αυτής της φύσεως λήθην λαμβάνει».

Αλλ’ εντός ημών, δεν κατοικεί κατά χάριν μόνον ο Θεός, αλλά και ο Σατανάς, ως πονηρά ενέργεια και ως πάθη κεκρυμμένα. Γνωρίζει αυτός, που ευρίσκεται ο θησαυρός και ως ληστής αγωνίζεται να τον συλήση. Θησαυρός είναι η ψυχή μας· το κατ’ εικόνα Θεού και ομοίωσιν. Ζητεί, λοιπόν, να αχρειώση την εικόνα, να μολύνη την νύμφην ψυχήν και να μιάνη την μυστικήν ένωσίν της με τον νυμφίον Χριστόν. Να γίνη μοιχός η ψυχή. Και αλλοίμονον, αι ψυχαί μας είναι μοιχαλίδες, εν αγνοία ημών. Άτιμοι, ακάθαρτοι, άμορφοι, χωρίς φως, χωρίς γνώσιν Θεού, εστερημέναι αγάπης, ηχρειωμέναι υπό του πονηρού. Αυτήν δε την αχρείωσιν και τα τραύματα της ψυχής, δεν θέλει να τα μάθωμεν ο Σατανάς, δια να μη τον εξώσωμεν από τον οίκον μας, που έγινε και οίκος του. Δια τούτο, με κάθε τρόπον φροντίζει πανούργως, να αποσπάση την προσοχήν μας από τα έσω και να την στρέψη προς τα έξω. Και δια να το επιτύχη, μας ενισχύει πολλάκις και προς το αγαθόν. Κάμνει παραχωρήσεις. Μας αυξάνει τον ζήλον και δια την εξωτερικήν προσευχήν ακόμη, όπως λέγει ο άγ. Συμεών ο νέος Θεολόγος. Όταν ο πονηρός ευρίσκεται ωχυρωμένος εντός μας, δια των κεκρυμμένων παθών, του είναι αδιάφορος η εξωτερική ενέργεια των καλών έργων, διότι αυτός φροντίζει καταλλήλως και τα μολύνει, ώστε και από την εστίαν του να μην εξέρχεται και πάντοτε να είναι κερδισμένος. Ιδού διατί εις το προηγούμενον άρθρον εγράψαμεν δια την ανάγκην στροφής «προς τα έσω». Όταν λοιπόν, αγωνισθώμεν όσο πρέπει δια την κάθαρσιν των έσω, είναι απαραίτητον, όπως ενεργήσωμεν το αγαθόν «και εκ των έσω προς τα έξω». Αυτή είναι η ορθή πορεία της ανθρωπίνης ψυχής, την οποίαν ηκολούθησαν οι άγιοι Πατέρες.

Αθωνικά άνθη