Το Θεμέλιον της προόδου -- του αειμνήστου Στεργίου Σάκκου Καθηγητού ΑΠΘ

Είναι κανόνας της φύσεως, που η ανθρώπινη ευφυϊα τον έκανε νόμο της μηχανικής: Το ύψος όπου μπορεί να φθάσει η κορυφή εξαρτάται από την σταθερότητα της βάσεως. Βυθίζονται στο χώμα οι ρίζες, για να μεγαλώσει και να καρπίσει το δένδρο. Σκάβει στη γη ο οικοδόμος κι αρχίζει από βάθος τη θεμελίωση, για να υψώσει την οικοδομή. Χωρίς θεμέλιο πως θα σταθεί το κτίσμα; Παρόμοια και στην πνευματική ζωή, η αύξηση και η προκοπή είναι απάνθισμα και καρπός της εσωτερικής αγιότητος. Για το λόγο αυτό η αγία Γραφή τονίζει επίμονα την αναγκαιότητα της εσωτερικής καθαρότητος, και οι άγιοι της Εκκλησίας είχαν έργο της ζωής τους το «ένδον σκάπτειν». Στην εποχή μας, όπου η επιφάνεια και ο εντυπωσιασμός αποτελούν πρώτα μεγέθη, χρειάζεται πολλή προσοχή και προσευχή, για να μη χάσει ο χριστιανός την πορεία πλεύσεως, να μη «παραρρυεί», όπως γράφει ο απόστολος Παύλος (Εβρ. 2, 1), και να μη παρεκκλίνει από την ορθή βάση. Σ΄ αυτήν ακριβώς την ανάγκη έρχεται να βοηθήσει η αγία μας Εκκλησία με το όλο πρόγραμμά της. Και ήδη με την είσοδό μας στο κατανυκτικό Τριώδιο η Εκκλησία προτρέπει και οδηγεί τα παιδιά της σε μία ανανέωση και ανακαίνιση του εσωτερικού ανθρώπου, σ΄ ένα «βάθεμα» πνευματικό. «Φυλάσσεσθε», προτρέπει ο απόστολος Πέτρος τους «αγαπητούς αδελφούς» του καιρού του αλλά και κάθε εποχής, «ίνα μη τις των αθέσμων πλάνη συναπαχθέντες εκπέσητε του ιδίου στηριγμού, αυξάνετε δε εν χάριτι και γνώσει του Κυρίου ημών…» (Β΄ Πέτρ. 3, 17-18). Με το Βάπτισμα και το Χρίσμα ενταχθήκαμε στο χώρο του «στηριγμού», τοποθετηθήκαμε ως «λίθοι ζώντες» στο άσειστο θεμέλιο της Εκκλησίας, η οποία είναι ο ίδιος ο Χριστός, και μονοπωλεί πάνω στη γη τη σωτηρία. Η σταθερή πορεία μας μέσα στην Εκκλησία εξασφαλίζει και εγγυάται την αύξησή μας. Έχουμε χρέος να μη μείνουμε πίσω, χωρίς αύξηση· να μη χάσουμε το στηριγμό μας. Βεβαίως το σκόφος της Εκκλησίας πορεύεται με ασφάλεια στον ουράνιο προορισμό του. Θα φθάσει σίγουρα στο ακύμαντο λιμάνι όσες φουρτούνες  κι αν συναντήσει. Η μόνη αγωνία είναι αν εμείς, τα μέλη της, θα βρισκόμαστε μέχρι τέλους μέσα στο σκάφος, στην ιερή κιβωτό της μίας, αγίας, καθολικής και αποστολικής Εκκλησίας, της Ορθοδόξου. Κι είναι βάσιμη και δικαιολογημένη η αγωνία, διότι κίνδυνοι σοβαροί και εχθροί δυνατοί απειλούν να μας απομακρύνουν από την Εκκλησία, να μας αρπάξουν από την αγκαλιά της, να μας ξεριζώνουν από τον αμπελώνα της! Άλλοι προέρχονται από έξω, από δηλωμένους εχθρούς της Εκκλησίας, κι άλλοι αναπηδούν από αυτά τα σπλάγχνα της. Άλλοι είναι γνωστοί, φανεροί και δυναμικοί κι άλλοι ύπουλοι και καμουφλαρισμένοι. Πως, λοιπόν, θα μείνουμε στηριγμένοι, σταθεροί και αυξανόμενοι μέσα στην κιβωτό της σωτηρίας; Η μακραίωνη ιστορία της πίστεως προβάλλει τα δοκιμασμένα μέσα που οφείλει να αξιοποιήσει ο κάθε πιστός για το στηριγμό του:

--Το όνομα του Κυρίου. «Ονόματι Ιησού μάστιζε πολεμίους», συμβουλεύει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος. Η μονολόγιστη ευχή, «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με», είναι το αλεξητήριο, το αλεξικέραυνο που εξουδετερώνει τα πάθη. Με τη βοήθειά της εμβαθύνουμε στη χάρη και στερεωνόμαστε στην Εκκλησία, στο έδαφος της σωτηρίας μας.

--Η μνήμη του θανάτου μας προσγειώνει στην πραγματικότητα, καθώς μας θυμίζει την προσωρινότητα και φθαρτότητά μας. Ανάβει έτσι τον πόθο για την αφθαρσία της αιωνιότητος και την τέλεια πραγματικότητα του ουρανού, «Ημών γαρ το πολίτευμα εν ουρανοίς υπάρχει» (Φιλ. 3: 20), τονίζει ο απόστολος Παύλος. Εκεί, στον ουρανό πραγματώνονται οι πόθοι μας, εκεί εκπληρώνεται ο προορισμός μας. Αυτή η βεβαιότητα δίνει νόημα και κατεύθυνση στην εδώ ζωή μας.

--Η αναμονή του Κυρίου. «Αγνεύω σοι και λαμπάδας φαεσφόρους κρατούσα, Νυμφίε, υπαντάνω σοι», έψαλλαν οι χριστιανοί των πρώτων αιώνων, όπως παραδίδει ο ιερομάρτυρας Μεθόδιος Ολύμπου. Περίμεναν καθημερινά τον Κύριο, κι αυτή η αίσθηση έκανε θερμή την αγάπη, ζωντανή την πίστη, άσειστη την ελπίδα, συνεχή και συντριπτική τη μετάνοια, φωτεινή τη ζωή τους. Κι αν δεν συντελεσθεί στις μέρες μας η Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, ποιος μας εγγυάται ότι δεν θα μας προλάβει ο θάνατος;

--Η θεία λατρεία με την εμπειρία της προσευχής και την ιερή μυσταγωγία των αγίων μυστηρίων κρατά ανοιχτή την επικοινωνία με την πραγματικότητα του ουρανού και αγιάζει την ύπαρξή μας.

--Ο λόγος του Θεού, οι βίοι των αγίων και των μαρτύρων, τα συγγράμματα των πατέρων της Εκκλησίας μας είναι επίσης δόμιμοι βοηθοί στον αγώνα της πνευματικής ζωής.

--Στηριγμός και μάλιστα μεγάλος είναι ακόμη το παράδειγμα των αγίων μελών της Εκκλησίας. Υπάρχουν και σήμερα, δόξα τω Θεώ, τα καλά παραδείγματα γύρω μας. Να μας γίνονται έμπνευση. «Είδες τον αδελφό σου, είδες τον Θεό», λένε οι άγιοι. Η σωτηρία του καθενός μας είναι υπόθεση προσωπική αλλά και συλλογική, με την έννοια ότι μέσα στο σώμα της Εκκλησίας συμπορευόμαστε με τους αδελφούς. Δεν μπορώ να μένω αδιάφορος για την δική τους σωτηρία. Οφείλω να σταθώ αδελφός στην ανάγκη του άλλου. Να τον νιώσω αδελφό και να συναγωνίζομαι δίπλα του. Να η αδαμάντινη βάση για την αληθινή πρόοδο του κόσμου μας. Να το θεμέλιο για την πραγματική πνευματική καρποφορία. Στις μέρες μας οι εχθροί της Εκκλησίας οργανωμένα βάλλουν εναντίον της, ζητώντας να ξεριζώσουν την ευσέβεια και να μαράνουν την πίστη. Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες της αμείλικτης και ανόσιας επίθεσης εναντίον της πίστεως. Μη μας ξενίζει και μη μας φοβίζει αυτό! Να μας θυμίζει μόνο το χρέος μας ως μελών της Εκκλησίας του Χριστού. Όχι μόνοι οι άγιοι που πέρασαν από τον κόσμο αυτό αλλά και οι πιστοί, που σήμερα αγωνίζονται και με τη χάρη του Θεού μένουν θεμελιωμένοι και ριζωμένοι στην ορθόδοξη πίστη, μας καλούν να γρηγορούμε. Να μένουμε σταθεροί και να αυξάνουμε. Έτσι σταθεροποιούνται και αυναυξάνουν μαζί μας οι αδελφοί. Έτσι απλώνεται στη γη η βασιλεία του Θεού και η κοινωνία μας ημερεύει και γλυκαίνει.