«ΕΙΠΕ ΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ»

Οι φοιτητές που υπογράφουμε αυτό το κείμενο θέλουμε να στείλουμε έναν αγνό αδελφικό χαιρετισμό σ΄ εκείνους που αγωνίζονται να ζουν ορθόδοξη χριστιανική ζωή σαν τη σωτηρία του κόσμου μας σήμερα. Θέλουμε ακόμα να σημάνουμε, με απλότητα αλλά και ριζικότητα, το σήμα κινδύνου, όπως το βλέπουμε να διαγράφεται μέσα στο Πανεπιστήμιο σήμερα. Δεν θα αναφερθούμε εδώ στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πανεπιστημιακή εκπαίδευση και που έχουν άμεση σχέση με την χρεωκοπία της πνευματικής ηγεσίας του τόπου, αλλά και τη γενικώτερη ηθική αποδιοργάνωση της πνευματικής ηγεσίας του τόπου, αλλά και τη γενικώτερη ηθική αποδιοργάνωση της κοινωνίας μας. Για την επισήμανση και τη λύση των προβλημάτων αυτών αγωνιζόμαστε με άλλους τρόπους, μαζί με τους συνειδητοποιημένους αγωνιστές συμφοιτητές μας. Εδώ θέλουμε να επισημάνουμε τον έσχατο κίνδυνο που αντιμετωπίζει σήμερα η ορθόδοξη πίστη μας. Ο Χριστός, που με τη σάρκωσή Του ενώθηκε με την ανθρώπινη ζωή, που έκανε δικές του τις ταλαιπωρίες και τη θλίψη της, που πήρε πάνω του το κακό, που κατέβηκε ως το θάνατο, κι΄ έτσι ανάστησε την ανθρώπινη ζωή, τη γέμισε με νόημα, αισιοδοξία κι΄ ελπίδα, αυτός ο ζωντανός Χριστός, θέλουμε να δηλώσουμε με οδύνη ότι απουσιάζει από το Πανεπιστήμιο και την κοινωνία μας σήμερα.  

                                                                                                    

Μ΄ αυτό θέλουμε να πούμε πως το Σώμα του Χριστού, η Ορθόδοξη Εκκλησία αυτού του τόπου, παρουσιάζεται σήμερα τρομαχτικά ατροφική και υποτονημένη. Δίνουμε την εντύπωση ενός Σώματος βουβού και άρρωστου. Φυλακίζουμε το Πνεύμα του Θεού στις μικρότητές  μας. Διεκδικώντας όλοι μας ατομικά συμφέροντα, αλληλοτρωγόμαστε, σπαράσσουμε τη σάρκα του Χριστού, και παρουσιαζόμαστε στον κόσμο σαν μια ξεπερασμένη κάστα που στηρίζει το κατεστημένο, για να μπορέση να επιβιώση κι΄ αυτή μαζί του.                                                                         

Στο χώρο του Πανεπιστημίου γίνεται στις μέρες μας μια έντονη ζύμωση. Μαρξιστές, σοσιαλιστές, δημοκράτες, αγωνίζονται να δημιουργήσουν κάτι το νέο. Και η ορθόδοξη πίστη, η μεγαλύτερη ανανεωτική δύναμη της ανθρώπινης ζωής, απουσιάζει. Όσοι φοιτητές θα ήθελαν να πιστέψουν, δεν βρίσκουν στήριγμα και δρόμο. Οι δρόμοι που οδηγούν στην Εκκλησία, το Σώμα του ζωντανού Χριστού, είναι τις πιο πολλές φορές φραγμένοι από την αδιαφορία για τη ζωή, από τη γραφειοκρατία και από τη διανοητική και ηθική κατάπτωση. Κι΄ όσοι φοιτητές πιστεύουν, λοιδορούνται εξ αιτίας όχι τόσο της αθεϊας των άλλων, όσο της εκκλησιαστικής αυτής κατάπτωσης. Παίρνουμε το θάρρος να σημάνουμε, εμείς οι φοιτητές, το σήμα του κινδύνου. Απευθύνουμε έκκληση στους πνευματικούς πατέρες της Εκκλησίας, τους επισκόπους μας, να σταθούν με ανιδιοτέλεια κοντά στο λαό, για να σταματήσουν να πλήττωνται οι συνειδήσεις των πιστών. Παρακαλούμε τους ιερείς μας να μη βλέπουν την εκκλησιαστική ζωή αποκλειστικά ως την εσωτερική ζωή μιας στενής ομάδας θρησκευόμενων, που ολοι κι΄ όλα πρέπει να τηρούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, και να  δουν την Εκκλησία ως τη σωτηρία του κόσμου. Παρακαλούμε όσους πνευματικούς ανθρώπους νοιώθουν μέσα τους τη φωνή του Κυρίου, να την κάνουν να ακουστή. Θέλουμε βοήθεια για να μπορέσουμε να κάνουμε πραγματικές, μέσα στις συγκεκριμένες σημερινές συνθήκες της ζωής, τις μεγάλες αλήθειες της Ορθοδοξίας. Θέλουμε βοήθεια στο διάλογο που προσπαθούμε να έχουμε με τους συμφοιτητές μας, που ξεκινούν από αρχές μη χριστιανικές ή από την αθεϊα. Θέλουμε ένα σύγχρονο ορθόδοξο περιοδικό, όπου θα γίνεται υπεύθυνα αυτός ο διάλογος κι΄ απ΄ όπου ο σημερινός ορθόδοξος στοχασμός θα προσφέρη στον κόσμο τα στοιχεία που θα τον βοηθήσουν να ζήση. Παρακαλούμε όλους τους πατέρες και αδελφούς να μας βοηθήσουν στον αγώνα να αναστήσουμε και να ανασυγκροτήσουμε μέσα στο Χριστό την προσωπική μας ζωή και τη ζωή της χώρας μας. Να μας συμπαρασταθούν στην προσπάθεια να γίνη η Ορθόδοξη πίστη ζωή μας, και η Ορθόδοξη Εκκλησία να γίνη η πραγματική ζωή αυτού του τόπου. Έχουμε συγκεκριμένες προτάσεις για την ίδρυση ενός περιοδικού και για τη λειτουργία ενός σεμινάριου στους παραπάνω στόχους. Όσοι από τους υπευθύνους μπορούν να βοηθήσουν και όσοι από τους φοιτητές θέλουν να συμμετάσχουν μπορούν  να έρθουν σε επαφή μαζί μας.

***

Την ανωτέρω διακήρυξιν υπογράφουν 145 Φοιτηταί διαφόρων Σχολών. Είναι αναμφιβόλως μία φωνή αγωνιώδης της σπουδαζούσης νεότητος, ευρισκομένης όχι μόνον μέσα εις τα διαλεκτικά φιλοσοφικά και κοινωνιστικά ρεύματα, αλλά και εις τον χώρον μιας Εκκλησίας εριζούσης και μερισμένης εις αλληλοϋποβλεπομένας ομάδας. Το δε χειρότερον είναι ο εις την κορυφήν της Εκκλησιαστικής ιεραρχίας διχασμός, ο οποίος επιτείνει την θλίψιν και την αγωνίαν παντός συνειδητού χριστιανού. Επόμενον λοιπόν είναι όχι μόνον να μη δύναται η Εκκλησία υπό τας συνθήκας αυτάς να δώση την μαρτυρίαν της εις τον απολέσαντα την ζωηφόρον οδόν σύγχρονον άνθρωπον, αλλ΄ αντιθέτως να σκανδαλίζη τους ασθενεστέρους εις την πίστην, με αποτέλεσμα την εύκολον διολίσθησίν των εις τας ήδη ανοικτάς αγκάλας των ποικιλομόρφων εχθρών της. Ενώπιον αυτής της πραγματικότητος, καθ΄ ην καθίσταται επίκαιρος η αποστολική ειδοποίησις, «ει αλλήλους δάκνετε, αλλήλους κατεσθίετε, σκοπείτε μη υπό αλλήλων αναλωθήτε», διερωτάται κάθε Ορθόδοξος που οδηγούμεθα;                                                                                    

Μέσα από τα πλαίσια αυτά, φυσιολογικώς αναδύεται εκ των ευγενών νεανικών ψυχών των Φοιτητών και η κραυγή πόνου και ανησυχίας. Και ως απάντησιν της αγωνίας των συνέλαβαν την ιδέαν εκδόσεως ενός Ορθοδόξου περιοδικού, ώστε να ανοίξη ένας διάλογος μεταξύ του φοιτητικού κόσμου και «ο σημερινός ορθόδοξος στοχασμός να προσφέρη στον κόσμο τα στοιχεία που θα τον βοηθήσουν να ζήση». Βεβαίως η πρόθεσις είναι αγία, εκφραστική του συμφυούς με την νεότητα ενθουσιασμού, της διαθέσεως του πλησιασμού των συνανθρώπων με το πλέον ενδεδειγμένον σήμερον όργανον του διαλόγου και αποτελεί μίαν ορθήν επινόησιν αυτοαμύνης. Δι΄ όλα αυτά, δεν δυνάμεθα ειμή να χαιρετήσωμεν τας αγαθάς προθέσεις των φοιτητών – οι 50 εκ των οποίων ακολουθούν την θεολογίαν – και να ευχηθώμεν πάσαν δυνατήν επιτυχίαν. Διότι, όπως παρατηρεί και ο π. Γ. Φλωρόφσκυ, «έφθασεν η στιγμή κατά την οποίαν ο αγών δια τας ψυχάς των ανθρώπων θα διεξάγεται ΄εν ταις πλατείαις΄… Είναι η στιγμή κατά την οποίαν κάθε ζήτημα γνώσεως και ζωής πρέπει να έχη και, εάν δεν έχη, να λάβη την χριστιανικήν του απάντησιν, να ενταχθή μέσα εις την σύνθεσιν και το πλήρωμα της χριστιανικής ομολογίας». Αυτήν την ανάγκην εκτιμώμεν και ημείς. Δια τον λόγον αυτόν αφιερώσαμεν το κύριον άρθρον των «Αθωνικών Διαλόγων» εις την υπηρεσίαν αυτής της ανάγκης και με ερμηνευτήν της ένα εκ των πλέον αυθεντικών Ορθοδόξων θεολόγων. Και επειδή, ορθότατα ποιούντες, οι Φοιτηταί «παρακαλούν όλους τους πατέρες και αδελφούς να βοηθήσουν στον αγώνα, για ν΄ αναστήσουν και να ανασυγκροτήσουν μέσα στο Χριστό την προσωπική τους ζωή και τη ζωή της χώρας μας», ας μας επιτρέψουν, ως εις «πρεσβυτέρους», να υπομνήσωμεν εξ αγάπης και πείρας μερικάς απαραιτήτους προϋποθέσεις δια να πάρουν σάρκα αι αγναί προθέσεις των. Κατ΄ αρχήν δεν πρέπει να μας διαφεύγουν οι κίνδυνοι που ακολουθούν τους συλλογικούς ιδεολογικούς αγώνας και μάλιστα μεταξύ νέων και μεσογειακών. Κάτι εγνώριζεν ο Πλάτων, που περιέγραψεν εις τον «Φαίδρον» τον «δυσήνιον και ύφαιμον ίππον». Δια τούτο χρειάζεται να είμεθα, όπως ορίζει την μεσότητα σκέψεως και συμπεριφοράς ο άγιος Γρηγόριος ο θεολόγος· «ούτε υπερζέοντες ούτε υποζέοντες».  Λέγει μεν ο Απόστολος «τω πνεύματι ζέοντες», αλλά συνεχίζει, «τω Κυρίω δουλεύοντες».  Διότι δυστυχώς αυτή η ζέσις και ο ζήλος, όταν γεννώνται εις ψυχάς μη απηλλαγμένας παθών, τότε «δουλεύουν» εις τα πάθη των και όχι «τω Κυρίω». Τοιαύται συλλογικαί «ζέσεις» άχουν προκαλέσει αληθείς συμφοράς εις την Εκκλησίαν. Και επειδή το είδος τούτο είναι εγγενές εις την θρησκευούσαν ψυχήν, κολακευομένην εν τη αφροσύνη της να λαμβάνη αίσθησιν ότι «πυρπολείται υπό ζήλου», φυσικά υφίσταται και σήμερον υπό ομαδικάς μορφάς. Οι άνθρωποι όμως, που έχουν μίαν έκτην αίσθησιν, παρατρέχοντες τα χρηστολογικά συνθήματα, βλέπουν τα παφλάζοντα πάθη και έτσι «βλασφημείται το όνομα του Θεού δι΄ ημάς εν τοις έθνεσιν». Δια τούτο θα συνιστούσα· «το επιεικές υμών γνωσθείτω πάσιν ανθρώποις» και Ιωάν. ιγ΄: 34-35. Ένα επίσης σοβαρόν θέμα και εκτάκτως υπεύθυνον είναι κατά πόσον διαθέτουν «το δύνασθαι του θέλειν ισοτάλαντον». Δηλαδή εάν αι αγαθαί προθέσεις έχουν «αντίκρυσμα». Διότι δια να θέλη να αναστήση και να ανασυγκροτήση μέσα στο Χριστό, κανείς, την προσωπική του ζωή και τη ζωή της χώρας μας, ζητεί δύο πράγματα. Το ένα είναι άθλημα που απαιτεί κόπον και χρόνον και το άλλο ανήκει μάλλον εις τον χώρον της ουτοπίας. Επομένως, εάν οι στόχοι ήσαν μόνον αυτοί, θα είχαμε εκ των προτέρων αστοχίαν εκλογής. Είναι τάχα ανάγκη να εκθέσωμεν τους λόγους; Αλλ΄ επειδή ετέθησαν και αυτοί οι στόχοι, δεν έχομεν παρά να παραπέμψωμεν εις την διδασκαλίαν της Εκκλησίας και εις την ιστορίαν των Αγίων δι΄ αμφοτέρους τους στόχους. Λοιπόν, πλην των μη ευστόχως εκλεγέντων σκοπών, υπάρχουν εις την διακήρυξιν και άλλοι ευτυχώς πραγματοποιήσιμοι, πέραν της καλής μαρτυρίας και της εκδηλώσεως της ψυχικής ευγενείας των Φοιτητών. Και αυτοί δύνανται να συνοψισθούν μέσα στον χώρον της πάλης της πίστεως και των ιδεών. Το πόσον επιτυχώς θα διεξαχθή ο αγών αυτός, δεν δύναται να προσδιορισθή από ημάς που αγνοούμεν, ποίας δυνάμεις διαθέτουν οι αναλαμβάνοντες τον καλόν αυτόν αγώνα. Δι΄ εκείνο όμως, δια το οποίον είμεθα βέβαιοι, είναι η πολλαπλή ωφέλεια που θα προκύψη τόσον δια τους ιδίους, όσον και δια τους άλλους, εφ΄ όσον συνέλθουν οι παράγοντες που ανεφέραμεν και με ταπείνωσιν και αγάπην διατηρήσουν την ενότητα «εν τω συνδέσμω της ειρήνης». Και μόνον το γεγονός, ότι έκαστος ενσυνειδήτως, επιστρατεύει τον εαυτόν του, εις μίαν προσπάθειαν διακηρύξεως της πίστεώς του, προς ένα περιβάλλον χειρότερον εκείνου που συνήντησεν ο Απόστολος Παύλος εις τον Άρειον Πάγον, είναι βεβαίως αξιόλογος πράξις. Αλλά και η ενασχόλησις προς άμυναν και η θεολογική τριβή προς διαφώτισιν και η όξυνσις του νου εις την διαλεκτικήν των αντιπνεόντων ιδεολογικών ρευμάτων και η επιμέλεια προς αρτίωσιν της ψυχής κατά Χριστόν, ασφαλώς φέρουν πολλήν την ωφέλειαν. Και μόνον δια τους λόγους αυτούς επιβάλλεται ο συλλογικός αγών μέσα στα πλαίσια της Εκκλησίας. Δια να είμεθα δε αντικειμενικοί, δεν πρέπει να ελπίσωμεν σοβαρά αποτελέσματα, πολύ περισσότερον «να αναστήσουμε μέσα στο Χριστό τη ζωή της χώρας μας». Είπαμεν, ότι με αυτήν την έφεσιν εισερχόμεθα εις την περιοχήν της ουτοπίας. Αρκετόν όμως είναι να ενθυμούμεθα την φυσιολογίαν της Εκκλησίας, η οποία σώζει τους ολίγους «εκλεκτούς» και τον λόγον του Αποστόλου, «ίνα πάντως τινάς σώσω». Και προ πάντων να μη μας διαφεύγη, ότι είναι μέγα πράγμα να σώσωμεν την ιδικήν μας ψυχήν. Δυστυχώς είναι τόσον εκτεταμένον και έτσι ωργανωμένον το κακόν ώστε μόνον δια μιας «εν πυρί» καθάρσεως θα ηδύνατο η χώρα μας να επανεύρη την οδόν της. Ουδέποτε άλλοτε «ο άρχων του κόσμου τούτου» ήτο περισσότερον άρχων όσον σήμερον, προστατευόμενος μάλιστα από το πάλαι ποτέ χριστιανικόν κράτος. Δεν διακινδυνεύομεν προβλέψεις. Πάντα όμως βοούν δια την ερχομένην «μάχαιραν». Πότε τάχα θα έχη εφαρμογήν ο λόγος του Αποστόλου Πέτρου, «στοιχεία δε καυσούμενα λυθήσονται, και γη και τα εν αυτή έργα κατακαήσεται»;  Πρέπει να διατηρή κανείς με ενάργειαν εις τον νουν του, τι ήλθεν ο Υιός του Θεού να κάμη εις την γην και πως την κατήντησαν οι άνθρωποι, δια να ενθυμηθή τον λόγον του Αποστόλου· « το μακρόθυμον του Θεού εις μετάνοιαν σε άγει». Παρά ταύτα ή συν τούτοις, παρακαλούμεν τον Κύριον όπως ενισχύση εις το θεοφιλές έργον των τα τέκνα της Εκκλησίας, δια να δώσουν την καλήν μαρτυρίαν και έκαστος, κατά το χάρισμα αυτού, να ωφελήση εαυτόν και τους «κατ΄ εικόνα και ομοίωσιν Θεού» αδελφούς του. Και αυτό θα το επιτύχουν, συν Θεώ βεβαίως, δια της μεθοδολογίας που προσδιορίζει το ήθος της Ορθοδοξίας, το οποίον μορφούται με το πνεύμα των Αγίων Πατέρων και κυρίως δια της εν Αγίω Πνεύματι εμπειρίας. Μόνον υπό τας προϋποθέσεις αυτάς θα κρατηιούν αι προθέσεις των στο ύψος της πνευματικής των ευγενείας και δεν θα εκφυλισθούν εις ένα κίνημα χαμηλής στάθμης θορυβοποιών και φωνασκών νέων, οίτινες «πνεύματι εναρξάμενοι νυν σαρκί επιτελούνται».