ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ ΙΕΡΕΩΣ ΟΠΤΑΣΙΑ

Τοις κατά πόλιν και χώραν αγιωτάτοις και θεοσεβεστάτοις και εναρέτοις επισκόποις και πρεσβυτέροις και διακόνοις εν Χριστώ πεπιστευκόσι, κληρικοίς τε και αδελφοίς, παρά Λουκιανού ελαχίστου χαίρειν.                                                                                                                       

Όρασις εκ τρίτου σημείου, ήν περ ακούσαντες συναθλήσατε αυτοίς ταις θερμοτάταις και αγίαις υμών ευχαίς, δοξάζοντες τον τοιαύτα γνωρίσαντα αμαρτωλοίς ανδράσιν, ων πρώτος ειμί εγώ. Περί την ώραν της νυκτός, ο Θεός είδε και το Άγιον Πνεύμα, έτι μου γρηγορούντος και ως εν εκστάσει γενομένου, τεθέαμαι άνδρα τη ηλικία υπερμεγέθη, νεοφανή, ωραίον, απλότριχα, στολήν λευκήν ημφιεσμένον, ης τα γραμμεία ήσαν χρυσά· και ένδον αυτής σημείον σίγμα, και υποπόρφυρα· και σανδάλια χρυσολώρινα υποδεδεμένος· και ράβδον χρυσήν ην περιφερόμενος τη δεξιά χειρί, ήλθε και ένυξέ με τη ράβδω τρίτον και το όνομά μου εκ τρίτου εκάλεσεν· εγώ δε είπον αυτώ· «Τις ει, Κύριε»; Λέγει μοι τότε ο φανείς· «Εγώ ειμί ο Πρωτομάρτυς Στέφανος· άνελθε εις Ιεροσόλυμα, ειπέ τω Επισκόπω Ιωάννη τω εκείσε· έως πότε εγκατάκλειστοί εσμεν, και ουκ ανοίγεις ημίν και κηρύττεις τα άθλα; Και μάλιστα εν τοις χρόνοις της αρχιερωσύνης σου δει ημάς αποκαλυφθήναι· και άνοιξον ημίν ταχέως, ίνα δι’ ημών ανοίξη ο Θεός θύραν φιλανθρωπίας τω κόσμω· κινδυνεύει γαρ απολέσθαι από των πολλών ανομιών των επ’ αυτώ καθ’ εκάστην ημέραν γινομένων· και ου τοσούτον μέλει, λέγει μοι, δι’ εμαυτόν, όσον υπέρ της του κόσμου ζωής και δια τους συν εμοί κειμένους Αγίους, και αξίους όντας πολλής τιμής και δόξης· ο γαρ εν ω κείμεθα τόπος ημέληται· και ποτέ μεν τα λείψανα ημών βρέχονται, ποτέ ηλιόκαυστα γίνονται και τόπον ουδείς οίδεν». Εγώ δε απεκρίθην λέγων· «Τις ει συ, Κύριε»; Ο δε αποκριθείς ειπέ μοι· «Στέφανός ειμι ο λιθοβοληθείς υπό των απίστων Ιουδαίων εν Ιερουσαλήμ· οι δε συν εμοί κείμενοί εισι Γαμαλιήλ ο τον Παύλον αναθρέψας και τον νόμον διδάξας εν Ιερουσαλήμ· και οι άλλοι Νικόδημος και Αβελβούλ». Τη δε άλλη Παρασκευή κατά την αυτήν ώραν παρέστη πάλιν ο Άγιος Στέφανος τω αυτώ σχήματι λέγων· «Εις τι ημέλησας και ουκ απήλθες και εξηγήσω τω Επισκόπω Ιωάννη τα λεχθέντα σοι»; Εγώ δε απεκρίθην λέγων· «Σύγγνωθι μοι, Κύριε, ότι εν μιά ώρα ουκ ηδυνάμην τον τοιούτον Αρχιερέα του Θεού κινήσαι και τον λαόν θορυβήσαι· ακούω γαρ της θείας Γραφής πανταχού λεγούσης, ότι επί δυσί και τρισί μάρτυσι σταθήσεται παν ρήμα· αλλά τούτο εδεήθην παρά Κυρίου, ίνα, εάν η όρασις αύτη απ’ αυτού μοι απεστάλη, ακριβεστέραν μοι αποκάλυψιν δείξη». Ως δε της θύρας εξήει πάλιν επανήλθε λέγων· «Πρεσβύτερε, άλλο τι σοι έχω ειπείν». Και είπον· «Λάλει, Κύριε». Και λέγει μοι· «Ως ότι αμφέβαλες εν τη διανοία σου λέγων· ως ότι εάν εύρω αυτούς, άρα τους τέσσαρας έχω ευρείν συγκεκριμένους εν μιά θήκη; Και πως γνώσομαι του Αγίου Στεφάνου το λείψανον από των άλλων; Ουκ οίδα εγώ ο ταλαίπωρος· ουκ έστι δε ούτως ως υπονοείς, αλλ’ έκαστος ημών ιδίαν θήκην έχει φανεράν». Εγώ δε είπον· «Πως, Κύριε»; Λέγει μοι πάλιν ο Άγιος· «Πρόσεχε και δεικνύω σοι». Και εκτείνας την αγίαν αυτού δεξιάν χείρα εις τον αέρα, ευρέθη βαστάζων καλάθους τέσσαρας· τρεις μεν χρυσούς, ένα δε αργύρεον· και οι μεν δύο χρύσεοι κάλαθοι έγεμον ρόδα λευκά και ο τρίτος χρύσεος κάλαθος έγεμε ρόδα πυρά ως αίμα· ο δε αργύρεος κάλαθος έγεμε κρόκον ευωδέστατον· συνεκεκόλλητο δε ο αργύρεος ενί των τεσσάρων ως δίδυμος φαινόμενος, και υψηλότερος των άλλων καλάθων· έστησε δε τους καλάθους, τον μεν των πυρών ρόδων εκ δεξιών προς ανατολάς· τον δε λευκόν προς βορράν· τους δε άλλους κρεμαστούς ανέδειξεν επάνω των του βορεινού καλάθων, ως από πηχών τριών· και λέγει μοι ο Άγιος Στέφανος· «Είδες τους καλάθους τούτους»; Και λέγω· «Ναι, Κύριε». Ο δε Άγιος λέγει· «Οι κάλαθοι ούτοι τα λείψανα ημών εισι και αι θήκαι ημών· και ο μεν τα πυρά ρόδα έχων εγώ ειμι ο Στέφανος· αυτός γαρ μόνος εμαρτύρησα υπέρ του Δεσπότου μου Ιησού Χριστού· ο δε άντικρυς του προσώπου μου ο κύριος Νικόδημός εστιν ο του Χριστού ομολογητής». Πάλιν δε αποτολμήσας εγώ είπον· «Ίνα τι, Κύριε, ο εις κάλαμος χρύσεος, και άλλος αργύρεος; Και ίνα τι εις ρόδα γέμει, και ο έτερος κρόκον»; Και λέγει μοι ο Άγιος Στέφανος· «Ο αργύρεος κάλαθός εστι του κυρίου Νικοδήμου, επειδή καθαρός ων τω σώματι και λαμπρός την ψυχήν ώσπερ ο άργυρος, εν τω του Θεού Ναώ ανετρέφετο γυναίκα μη ορών ειμή την εαυτού μητέρα μόνον και δια τούτο κρόκον γέμει ευωδίας πεπληρωμένον». Και ούτω πάλιν εξαναστάς, ηυχαρίστησα τω φιλανθρώπω Θεώ. Και τη άλλη Παρασκευή αυτή τη ώρα κατά το πρότερον, ο αυτός Άγιος Στέφανος παρέστη απειλών και εμβριμώμενός μοι έλεγε· «Τι ουκ εφρόντισας ανελθείν και ειπείν τω Επισκόπω; Πίστευε ότι εάν μη απέλθης, παθείν έχεις πολλά κακά α ου προσδοκάς και τας σάρκας σου τοις πετεινοίς του ουρανού και τοις θηρίοις της γης διασκορπίσω». Ο δε ταπεινός εγώ Λουκιανός είπον προς αυτόν· «Κύριε, εδεήθην του Κυρίου περί τούτου, και εξεδεχόμην την τρίτην σου παρουσίαν, ίνα ούτω πληροφορηθείς κηρύξω υμών την αποκάλυψιν». Αυτού δε εστώτος και απειλούντος, είδον εαυτόν αρπαγέντα εν τη πόλει, και πάσας τας οπτασίας εξηγησάμην τω Επισκόπω· και εν αυτή δε τη ώρα λέγει μοι ο Επίσκοπος· «Ει ταύτα ούτως εώρακας εν τοις χρόνοις ημών, και ταύτα εθεάσω, αγαπητέ, και ει ταύτα απεκαλύφθη σοι, εμέ δει λαβείν εκείθεν τον βουν τον άρρενα, τον αροτήρα τον αμαξικόν, τον εργάτην, και εάσαι σου το χωρίον μετά των όντων καρπών». Απεκρίθην δε και είπον αυτώ· «Τι εστί μοι το χωρίον, Κύριε, εάν μη έχω τον βουν τον κάμνοντα»; Ο δε λέγει μοι· «Ούτως εστίν, η πόλις ημών δι’ αμαξίων υπηρετείται· λείπει δε τω μεγάλω αμαξίω εις βους· λέγεις δε αυτόν μένειν παρά σοι· δίκαιον όμως εστίν αυτόν μάλλον την πόλιν έχειν, αρκούσι δε σοι οι άλλοι δύο βόες μετά του δαμαλίου και η σκευή του μεγάλου βοός προς καλλιέργειαν του χωρίου». Και ταύτα ειπών τω Επισκόπω εν τη οράσει, είδον τον Άγιον Πρωτομάρτυρα Στέφανον ελθόντα και κατασχόντα μου την χείρα, και ανενέγκαντά με πάλιν εις την αυτήν κώμην και λέγει μοι ο Άγιος Στέφανος· «Ει βούλει ημάς ευρείν, ζήτησον ημάς εν τω χωρίω τω λεγομένω Συριστί Λαγάγ Αβραάμ· όπερ ερμηνεύεται χωρίον Θεού». Εξυπνισθείς ουν το τρίτον και ερωτήσας ποίον εστί το χωρίον, μηδενί δηλώσας το όραμα απήλθον καθ’ εαυτόν στοχαζόμενος· και είδον το χωρίον παμμέγεθες εισόπεδον, ευθαλέστατον και κατά το μέσον αυτού βουνός μέγας, και ενόμιζον εκεί ευρίσκειν αυτούς· και ούτως ανελθών εις την πόλιν γνώμη εγένετο προς τους αξιοπίστους πρεσβυτέρους, ίνα με συμβουλεύσωσι, το τι οφείλω ποιήσαι· οι δε είπον μοι· «Ουχ οράς τους σεισμούς τους καθ’ ώραν γινομένους και την τοσαύτην αβροχίαν, και βούλει κρύψαι την αποκαλυφθείσάν σοι όρασιν προς σωτηρίαν του κόσμου; Μη αναμείνης ειπείν τω Επισκόπω Ιωάννη». Και τότε προλαβόντες με εισήλθον και εμήνυσαν τω Επισκόπω περί εμού· όστις προσκαλεσάμενός με εις το ίδιον ταμείον, επυνθάνετο παρ’ εμού ει ταύτα ούτως έχει· και ούτως εξηγησάμην αυτώ την πρώτην και δευτέραν όρασιν φυλάξας τον διάλογον του βοός, αναμένων ακούσαί τι παρ’ αυτού· ο δε ευθέως απεφθέγξατο ούτω λέγων· «Ευλογητός Κύριος ει όλως ταύτα έχει, α εθεάσω, αγαπητέ· και εν τοις χρόνοις ημών ηυδόκησεν ο Κύριος τους Αγίους αυτού αποκαλύψαι ημίν· εμέ δει λαβείν εκείθεν το λείψανον του Αγίου Πρωτομάρτυρος Στεφάνου και Αρχιδιακόνου του Χριστού του αθλητού της ευσεβείας και αυτόπτου της των ουρανών Βασιλείας». Ούτω χαίρων επί τη τοιαύτη αγγελία, επέτρεψεν εμοί κατελθείν και ορύξαι εις τον βουνόν λέγων· «Επάν εύρης, φρούρησον αυτός δι’ εαυτού και δήλωσον δια τινος γραμματοφόρου». Ούτω λαβών την τοιαύτην παραγγελίαν ώρμησα εις την κώμην κηρύξας πάσιν, ώστε πάντας ορθρίσαι επί τον βουνόν. Αυτή δε τη νυκτί επιφαίνεταί μοι ο Άγιος Στέφανος και λέγει μοι· «Πρεσβύτερε, μη θελήσης εις τον βουνόν καμείν· ου γαρ ειμι εκεί· ο βουνός γαρ εις μαρτύριον ετέθη του εκείσε τελεσθέντος ημίν κοπετού· αλλά προς βορράν του χωρίου ζήτησον ημάς από της οδού κάτωθεν, μετρήσας από του βουνού πήχεις εβδομήκοντα πέντε». Ορμήσαντες ουν ηβουλήθημεν πρώτον εις τον βουνόν εξελθείν· μονάζων δε τις διεκώλυεν ημάς λέγων· «Τάδε και τάδε εν οράματι προσετάγην σοι ειπείν σήμερον, κύριε πρεσβύτα». Ακούσας δε εγώ έγνων, ότι αληθής εστιν η όρασις· όμως δε πρώτον εις τον βουνόν ωρμήσαμεν· και έως τρίτης ώρας ορύξαντες, εύρομεν στήλην μίαν λιθίνην, εβραϊκοίς γράμμασι γεγραμμένην· Εβραίον δε τινα μεταστειλάμενοι, εποιήσαμεν κοινώς αναγνώναι τα γράμματα· και λέγει ημίν· «Η γραφή αύτη του χωρίου τούτου, ούτως ερμηνεύεται· κοπετός δικαίων, θρήνος Αγίων». Και ούτως εάσαντες απήλθομεν εις τον τόπον όπου αυτή τη νυκτί ώφθη ημίν ο ένδοξος Πρωτομάρτυς Στέφανος. Και ορύξαντες, εύρομεν κατά πάντα τα οραθέντα ημίν· και το επίγραμμα αυτού εύρομεν ούτω· «Χιλιλήμ· νασουάμ· αβελβούς». Ο δε αβελβούς υιός ερμηνεύεται· ερμηνεύεται δε ο χιλιλήμ, από του Συριακού, ο Άγιος Στέφανος ο Πρωτομάρτυς του Χριστού· και ο Νασουάμ Νικόδημος. Εν αυτή δε τη ώρα σεισμός εγένετο μέγας, ώστε σαλευθήναι πάντα τα θεμέλια της γης και το λείψανον του Αγίου Στεφάνου σκιρτήσαι και αναθάλλειν· ευωδία δε μεγάλη εξελήλυθεν εκ της αυτού θήκης, ώστε εις ύπνον ημάς πάντας εφελκυσθήναι. Άγγελοι δε ύμνουν, «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη», ότι απεκάλυψε το λείψανον του Αγίου Πρωτομάρτυρος Στεφάνου τοις ανθρώποις· και έως δεκάτου σημείου περικύκλω φθάσαι εις πάντα τον λαόν την ευωδίαν· ιάσεις δε και θεραπείαι εγένοντο εν αυτή τη ημέρα, εν τοις παρατυχούσιν όχλοις· και ούτως εδήλωσα τω Επισκόπω, και ευθέως παρεγένετο μετά δύο συνεπισκόπων και θεασάμενοι ηγαλλιάσαντο σφόδρα· και εκέλευσεν ανενεχθήναι το λείψανον του Αγίου και ενδόξου Πρωτομάρτυρος Στεφάνου εν Ιεροσολύμοις εν τη Αγία Σιών.