Το Πάθος και η Ανάστασις εις την ζωήν μας --- του αειμνήστου Στεργίου Σάκκου Ομ. Καθηγητού Α.Π.Θ.

Είναι παράδοσι αρχαία στην Ορθόδοξη Εκκλησία το χρυσόδετο Ευαγγέλιο, που βρίσκεται πάνω στην αγία Τράπεζα και μέσα από το οποίο αναγιγνώσκονται οι ευαγγελικές περικοπές, να εικονίζη στη μία όψι τη Σταύρωσι και στην άλλη την Ανάστασι. Συμβολίζεται έτσι πολύ πρακτικά η θεμελιακή αλήθεια της πίστεώς μας ότι το πάθος και η ανάστασι του Χριστού συναποτελούν ένα και το αυτό γεγονός. Αυτό το γεγονός μαρτυρεί η Καινή Διαθήκη και αυτό συνιστά την αρραγή βάσι της Εκκλησίας. Πέρα, όμως, από τη θεολογική ερμηνεία, το πάθος και η ανάστασι του Χριστού έχουν κοινωνικές προβολές ενδιαφέρουσες και επιπτώσεις καταπλητικές στην καθημερινή μας ζωή, όπου η λύπη και η χαρά, η οδύνη και η κάθε είδους ηδονή συνυφαίνουν την κάθε μέρα μας. Πνίγεται ο άνθρωπος σήμερα μέσα στα προβλήματα, που ο ίδιος δημιούργησε. Μεθυσμένος από την πληθώρα των υλικών αγαθών, που εξασφάλισε στον εαυτό του, έκανε το έγκλημα να στραγγαλίση την ψυχή του, αφού της στέρησε τη ζωογόνο πίστι στον Δημιουργό της, τη ζωοδότρια δύναμι της αναστάσεως του Χριστού. Αιφνιδιασμένος από το μεγάλο κακό, που έκανε στον εαυτό του, μόλις διαπίστωσε ότι η ύλη δεν μπορεί να χορτάση το είνε του, έσπευσε να γεμίση το κενό με τη λεγόμενη πνευματική κίνησι και καλλιέργεια, με την κουλτούρα. Μα έπεσε από τη Σκύλλα στη Χάρυβδι, διότι χωρίς το Πνεύμα του Θεού δεν μπορεί να υπάρξη αληθινή πνευματική ζωή. Πώς να χορτάση η κουλτούρα την ψυχή, όταν μ΄ όλα τα φαντασμαγορικά κατορθώματά της δεν εξαϋλώνει την ύλη, αλλά την θεοποιεί; Κι έγινε έτσι βαθύτερο το κενό κι έσφιξε πιο ασφυκτικά ο κλοιός, που πνίγει τον ταλαίπωρο άνθρωπο. Απελπισμένος κι ακόμη πιο τραγικός μετά την αποτυχία του αυτή στρέφεται τώρα στα μονοπάτια των ναρκωτικών, που του υπόσχονται ψεύτικους παραδείσους, ζητά ν΄ αναπαύση την αγωνία του, για το μέλλον στους μυστικιστικούς γρίφους των ανατολικών θρησκειών, να κορέση την περιέργειά του, για τα μετά θάνατον στα μυστηριώδη επινοήματα του πνευματισμού ή ρίχνεται απερίσκεπτα στην άβυσσο του σατανισμού, που του εξασφαλίζει την επικουρία των σατανικών πνευματικών δυνάμεων. Αρνήθηκε την κοινωνία του με τον Θεό και κατήντησε να έχη μυστηριακή κοινωνία με τον ίδιο το διάβολο! Εκείνο, που κάνει τους περισσοτέρους ν΄ απορρίπτουν από τη ζωή τους τον Χριστό δεν είνε η πεποίθησι ότι η Ανάστασι είνε μία ουτοπία. Είνε κυρίως η συνειδητοποίησι της αλήθειας ότι, για να φθάση κανείς στην Ανάστασι πρέπει πρώτα να περάση από τον Γολγοθά και το Σταυρό του Κυρίου. Και αυτό η σημερινή κοινωνία του ευδαιμονισμού και της καλοπέρασης δεν το ανέχεται. Ονειρεύεται τη ζωή άλυπη κι ατέλειωτη και παραδίδεται άνευ όρων σ΄ όποιον της υποσχεθή ότι από δω και πέρα δεν θα υποφέρη. Ξέχασε η κοινωνία μας πως η ζωή μας πάνω σ΄ αυτή τη γη υφαίνεται με τον πόνο και τη χαρά. Πασχίζει να ξεχωρίση αυτά τα δύο και δεν αντιλαμβάνεται ότι έτσι μαδά την ίδια την ψυχή της, σαλεύει την ισορροπία της. Το πάθος και η ανάστασι του Χριστού, είτε το θέλουμε είτε όχι, επηρεάζει άμεσα όχι μόνο τη ζωή της κοινωνίας, αλλά και την προσωπική μας ζωή. Είνε αλήθεια ότι τίποτε δεν φοβόμαστε τόσο όσο τη χαρά και την ευτυχία. Είνε, όμως, άλλο τόσον αλήθεια ότι από τότε, που ο Χριστός έπαθε και νίκησε τον πόνο, πέθανε και νίκησε το θάνατο, χάρισε σε μας μία άλλη δυνατότητα, ένα άλλο πρίσμα μέσα από το οποίο και ο μεγαλύτερος πόνος και η πιο αβάσταχτη θλίψι μας φαίνονται μικρά κι ασήμαντα. Είνε ο σταυρός και η ανάστασι του Χριστού. Υποφέρεις; Αδικείσαι; Δυστυχείς; Ποτέ σαν τον Χριστό, τον εσταυρωμένο ατιμωτικά κι ανένοχα. Είσαι αιχμάλωτος, εγκαταλελειμμένος, μόνος; Ποτέ σαν τον Χριστό, τον κεντούμενο από εχθρικά ανόσια βλέμματα. Αν σηκώσης τα μάτια σου και κοιτάξης μέσα από τον προσωπικό σου πόνο τον πόνο του Αθώου, εφ΄ όσον δεν πέτρωσε την καρδιά σου η αδιαφορία της συνήθειας, θα νιώσης να ξεχνάς το δράμα σου και – κάτι ακόμη περισσότερο – θα ντραπής για τον γογγυσμό σου. Είνε θαυμαστό το πόσο μικραίνει ο πόνος σαν τον δης και τον ζήσης μέσα από το πρίσμα του Σταυρού. Εδώ θα μπορούσε να πη κανείς ότι έχουμε μία αντίστροφη αναλογία. Όσο περισσότερο ζης το σταυρό του Χριστού, τόσο μικρότερα σου φαίνονται τα δικά σου, είτε πόνος είνε είτε θλίψι. Και παρ΄ όλο, που ξεπερνά τα όρια της ανθρώπινης λογικής, δεν είνε καθόλου υπερβολή να πούμε ότι κάτω από τον σταυρό του Χριστού γλυκαίνουν οι πίκρες, ημερώνουν οι πόνοι κι ελαφρώνουν τα βάρη. Θαυμαστότερο, όμως, γίνεται το πράγμα στην άλλη περίπτωσι, που τα ποσά είναι ευθέως ανάλογα. Χαρά μεγαλύτερη από τη χαρά του Χριστού δεν υπάρχει. Η ανάστασί Του υπερκοντίζει κάθε ανθρώπινο βεληνεκές και γεννά χαρά ανεκλάλητη και δεδοξασμένη σ΄ αυτούς που τη ζουν. Καμμία χαρά ανθρώπινη δεν μπορεί να συγκριθή με τη χαρά την αναστάσιμη. Είνε, όμως, απαραίτητο να ζήσης την Ανάστασι, για να χαρής τη χαρά της. Να αισθανθής ότι πυρώνει την καρδιά σου το αίμα του αναστημένου Κυρίου, για να μπορέσης να τραγουδήσης το τραγούδι της νίκης. Νίκη στη φθορά και νίκη στον πόνο. Χαρά σ΄ αυτόν που πιστεύει! Κατέχει το μυστικό, που μετασχηματίζει και τη φρικτότερη θλίψι σε χαρά και τη βαρύτερη οδύνη σε ηδονή. Κι ενώ για κείνους που ζουν μακριά από τον Χριστό, η πρόσκαιρη και απατηλή αυτή ζωή φαρμακώνει με τη στυφή γεύσι της πίκρας και την πιο μεγάλη τους χαρά και σταλάζει οδύνη στην ηδονή, για τον πιστό ο πόνος γίνεται διακονία και ιερουργία. Ανάγεται σε υψηλή αποστολή, διότι είνε συμμετοχή και κοινωνία στο πάθος του Κυρίου και καταλήγει στη δόξα της αναστάσεώς Του· «είπερ συμπάσχομεν ίνα και συνδοξασθώμεν» (Ρωμ. 8: 17). «Ιδού γαρ ήλθε δια του Σταυρού χαρά εν όλω τω κόσμω», ομολογούμε στην αναστάσιμη προσευχή. Αυτή η χαρά, που πηγάζει από το σταυρό, από την εμπειρία της σταυρώσεως και συναναστάσεώς μας με τον Κύριο, κάνει και τις πιο μικρές κι ασήμαντες χαρές μας να παίρνουν άλλη διάστασι. Όσο περισσότερο, δηλαδή, συμμετέχουμε στη χαρά της αναστάσεως του Χριστού με τη δική μας ανάστασι από τα πάθη και τη φθορά της αμαρτίας, τόσο μεγαλύτερες γίνονται και οι καθημερινές μικροχαρές μας. Ζητιάνος της χαράς ο άνθρωπος σήμερα την ζητά με έμφασι και έντασι παντού. Οι πιο μεγάλοι καρτερούν αποκαμωμένοι μία αναλαμπή της μέσα στη σκληρή ζωή, που τους έμαθε την απογοήτευσι. Οι πιο νέοι τρυγούν διψασμένοι κάθε υπόνοια χαράς, όσο φθηνά κι αν τους προσφέρεται, για να στραφούν αηδιασμένοι σε νέα αναζήτησι. Πόσο φρικτό είνε ν΄ αργοπεθαίνης χωρίς ελπίδα, δίχως χαρά! Κι όμως, από το Γολγοθά κι από το άδειο μνήμα του Χριστού ξεπηδά και η ελπίδα και η χαρά. Μια ελπίδα, που δεν έχει καμμία σχέσι με την αφηρημένη προσδοκία, αλλά είνε η συγκεκριμένη απόλαυσι, η γεύσι των ουρανίων αγαθών από τώρα. Και μια χαρά, που δεν έχει καμμία σχέσι με την απατηλή ηδονή, αλλά είνε ο καρπός της συμφιλιώσεώς μας και μας αδελφώνει με το συνάνθρωπό μας. Η πίστη δεν είνε ουτοπία. Είνε ο ίδιος ο αναστημένος Χριστός, «η ελπίς ημών και η χαρά», όπως τον ψαύουμε και τον γευόμαστε μέσα στην Εκκλησία Του.