«Άψαυστά εστι τοις απείροις τα πνευματικά· ψυχή δε αγία και πιστή προς κατάληψιν έρχεται η του αγίου Πνεύματος κοινωνία…» Άγ. Μακάριος ο Αιγύπτιος.
Εν αντιθέσει προς την κλασσικήν φιλοσοφίαν, την ποριζομένην τας γνώσεις εκ του εξωτερικού κόσμου, ο Νεοπλατωνισμός, ως μυστικιστικός ιδεαλισμός, εστρέφετο προς τα ένδον του ανθρώπου, όπως εκείθεν επιτύχη την «θέαν του Θεού». Πιστεύων ότι η ψυχή είναι πλάσμα Θεού και επιποθεί μίαν «Θεοκρασίαν», μίαν σύγχυσιν εντός της απροσώπου Θεότητος, ενόμιζεν ότι, στρεφομένη η ψυχή προς εαυτήν, ως προς θείαν αρχήν, ήτο αρκετόν δια να ίδη την θείαν εικόνα. Μάλιστα οι νεοπλατωνικοί, θέλοντες να δικαιώσουν την θεωρίαν των αυτήν, επεκαλούντο την χριστιανικήν διδασκαλίαν περί θείας εικόνος, ανανεούντες τοιουτοτρόπως τας παλαιάς αντιλήψεις, περί θεότητος της ανθρωπίνης ψυχής. Ενώπιον των ιδεών τούτων, αι οποίαι έτεινον να προκαλέσουν σύγχυσιν εν τη περί θείας εικόνος διδασκαλία της Εκκλησίας, ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς υπεστήριξε δογματικώς, ότι πάσα προς τα έσω στροφή δεν δύναται να απολήξη ειμή εις την θεώρησιν της διεφθαρμένης εικόνος, εφ’ όσον η ψυχή δεν απεπλύθη δια λουτρού παλιγγενεσίας. Τους δε υποστηρίζοντας, ότι βλέπουν την θείαν εικόνα γνωστικούς, τους απεκάλει «θεωρούς εικόνων», λέγων· «…τους εικονογνώστας τούτους, οι φασιν εκ της γνώσεως το κατ’ εικόνα τον άνθρωπον λαμβάνειν, και δι’ αυτής κατά Θεόν μορφούσθαι την
