Η Θεοτόκος και η Ορθοδοξία -- του αείμνηστου θεολόγου Διον. Μπατιστάτου

Όλως ιδιάζουσαν θέσιν εις το Μυστήριον της ενσάρκου Οικονομίας κατέχει το πρόσωπον της Κυρίας Θεοτόκου. Είναι η «Κεχαριτωμένη» επί την οποίαν κατήλθε το Πανάγιον Πνεύμα και επεσκίασε «Δύναμις Υψίστου», ώστε τω «Παντεχνήμονι Λόγω σάρκα» να δανείση. Το «μέγα Μυστήριον του τόκου» προεικονίσθη πολυτρόπως εν τη Παλαιά Διαθήκη και διησφαλίσθη δογματικώς από πάσαν αυθαίρετον ερμηνείαν και ασεβή ανερεύνησιν. Η Ορθόδοξος Εκκλησία, δια των εν Εφέσω και Χαλκηδόνι αγίων Συνόδων, ανεκήρυξεν Αυτήν επισήμως Θεοτόκον. «Ομολογούμεν την αγίαν Παρθένον Θεοτόκον δια το τον Θεόν Λόγον σαρκωθήναι και ενανθρωπήσαι, και εξ αυτής της συλλήψεως ενώσαι εαυτώ τον εξ Αυτής ληφθέντα ναόν». Ενωρίτατα δε διεμορφώθη και η σχετική παράδοσις, η οποία κατεπλούτισε την υμνολογίαν της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ενέπνευσε λόγους υπερόχους εις τους Πατέρας της Εκκλησίας, διεμόρφωσε τους τύπους της εικονογραφήσεως της Θεοτόκου· προ παντός κατέκτησε τον νουν και τα αισθήματα, την ψυχήν ολόκληρον του Ορθοδόξου λαού. Ο Ορθόδοξος λαός γνωρίζει πλέον εξ αλανθάστου διαισθήσεως, εξ υπαγορεύσεως της ορθοδόξου συνειδήσεώς του, ότι η τον Χριστόν γεννήσασα άνευ σποράς, είναι η Αειπάρθενος Κόρη, η Θεομήτωρ, η Παρθενομήτωρ, η Θεοτόκος, η Παντάνασσα, η Μήτηρ της ζωής. Η συνείδησις όμως περί της υπεροχής αυτής, η μέχρι των βαθμίδων του ηλιομόρφου θρόνου της Τρισυποστάτου Θεότητος προσέγγισις της Θεοτόκου, ως «τα δευτερεία της Τριάδος κατέχουσα», δεν απεξένωσε, συναισθηματικώς, την Θεοτόκον από την ψυχήν του Ορθοδόξου λαού. Διο και εθεώρησε την υπέρ φύσιν και έννοιαν Μητέρα του Θεού, ως κατά Χάριν Μητέρα ιδικήν του. Αυτή δε ακριβώς η προέκτασις του Μυστηρίου της ενσάρκου Οικονομίας εις την ψυχήν των Ορθοδόξων, η σχέσις, δηλαδή, Μητρός – τέκνων αποτελεί μίαν δωρεάν ανυπολογίστου αξίας. Εθεμελιώθη, εν τη Ορθοδοξία η ιερωτέρα συγγένεια Θεού – Θεοτόκου – πιστών η οποία αποβαίνει πηγή τρυφερωτάτης αγάπης δια τον άνθρωπον. Καρπός και πανεύοσμον άνθος της αγάπης αυτής προς την κοινήν Μητέρα Θεού και Ορθοδόξων είναι και η περίοδος του Δεκαπενταυγούστου, Νηστεία, παρακλήσεις, δονούμεναι από τον αγνώτερον θρησκευτικόν λυρισμόν, πίστις και ελπίς εις την ακαταίσχυντον προστασίαν της Θεοτόκου συμπλέκουν μίαν μοναδικήν πραγματικότητα ευσεβείας προς την Θεοτόκον, την οποίαν καταυγάζει, αλλά και πλαισιώνει η πίστις των Ορθοδόξων. Και την μοναδικήν αυτήν πραγματικότητα, με τας τόσον ευεργετικάς συνεπείας δια την ανθρωπίνην ψυχήν· την μοναδικήν αυτήν πραγματικότητα, που ανακουφίζει, οδηγεί, ενισχύει, θεραπεύει τον ταλαίπωρον άνθρωπον από τας πληγάς του πόνου και του προσφέρει την γλυκυτάτην παραμυθίαν της φιλοστόργου συμπαραστάσεως της Μητρός του Θεού, δεν θα την εύρη κανείς πουθενά αλλού εκτός της Ορθοδοξίας. Ούτε η ασεβής υπερβολή του παπισμού, ούτε η βλάσφημος άρνησις του Προτεσταντισμού, περί το πρόσωπον της Κυρίας Θεοτόκου, παρέχουν έδαφος δια την διαμόρφωσιν της ιδιαζούσης αυτής ασεβείας προς την Θεοτόκον. Και αυτό, ακριβώς, το σημείο αποτελεί ένα ανυπέρβλητον σύνορον της Ορθοδοξίας προς την πλάνην και την αίρεσιν· αι περί της Θεοτόκου πεπλανημέναι και αιρετικαί αντιλήψεις των εκτός της Ορθοδοξίας πορευομένων. Εχθρούς του Υιού Της εχαρακτήρισεν η Θεοτόκος τους αιρετικούς· εχθρούς δε της Παναγίας Αυτού Μητρός χαρακτηρίζομεν και ημείς τους περιπλανωμένους εις τα σκότη αρνητάς και υβριστάς του υπερκοσμίου μεγαλείου της Θεοτόκου. Και με τους εχθρούς αυτούς του Υιού και της Παναγίας Μητρός Αυτού ουδεμία σχέσις και επικοινωνία επιτρέπεται.